Αρχικά ξεκίνησε ως χώρος για "Αταξινόμητες σκέψεις για διάφορα επίκαιρα και μη ζήτηματα" για να καταλήξει τελικά σε cine-blog του οποίου όλα τα post, πρόσφατα και μη, είναι διαρκώς ανοιχτά και δεκτικά σχολίων. Be my guest!


30/10/07

4 months, 3 weeks and 2 days

(4 luni, 3 saptamani si 2 zile, Σκηνοθεσία Cristian Mungiu, 2007)
Η ταινία αυτή του Cristian Mungiu αποδεικνύει περίτρανα ότι στην τέχνη δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά θέματα εκ των προτέρων έτσι ώστε αυτόματα να προτάσσονται ως σημαντικά και χρήζοντα ιδιαίτερης αντιμετώπισης και ευμενέστερης αξιολόγησης. Μια θρησκευτική παραβολή, μια περιγραφή της πάλης των τάξεων, τα ανδραγαθήματα κάποιων ιδεαλιστών δεν αποτελούν ανώτερο υλικό από την ζωή ενός playboy ή το χρονικό μιας έκτρωσης, το οποίο είναι και το θέμα της συγκεκριμένης ταινίας. Το αισθητικό αποτελέσμα καταξιώνεται όχι από την επιλογή του θέματος αλλά από την καλλιτεχνική πραγμάτωση και το βαθμό που η κινηματογραφική γλώσσα επιτυγχάνει να αποδώσει τις πτυχές του θέματος σε όλη τους την πολυπλοκότητα, μην προδίδοντας την πραγματικότητα ή τον κινηματογράφο.
Το θαυμαστό επίτευγμα της ταινίας του Cristian Mungiu είναι ότι ξεκινάει από τον νατουραλισμό της καθημερινότητας και καταφέρνει, χωρίς να παραστρατήσει καθόλου από αυτόν, να κάνει ένα πολυσήμαντο πολιτικοκοινωνικό σχόλιο για την Ρουμανία στα χρόνια του Τσαουσέσκου. Αυτό επιτυγχάνεται με σοφά επιλεγμένες και μοναδικά χορογραφημένες σκηνές που ενώ εντάσσονται απόλυτα στην ανέλιξη της ιστορίας, παραλλήλως προσδίδουν και μια διάσταση που την υπερβαίνει. Μέσω της γραφής του Mungiu αναδύεται η εικόνα μιας κοινωνίας απόλυτης καχυποψίας (οι σκηνές στα ξενοδοχεία για την εύρεση δωματίου), αποξένωσης (οι ηρωίδες περισσότερο συμπράττουν παρά επικοινωνούν), εξαχρείωσης (ο περιώνυμος Dr Bebe), μικροαστικού σνομπισμού και μωροφιλοδοξίας (το έξοχο δεκάλεπτο μονόπλανο στο γεύμα με τους γονείς) και απόλυτου τρόμου. Το τελευταίο αποδίδεται με μια κορυφαία σεκάνς, αντάξια των αποτελεσματικότερων ταινιών τρόμου, όπου με χρήση των φυσικών χώρων, του ήχου (τα γαβγίσματα των σκύλων) και έχοντας ήδη προετοιμάσει τον θεατή για τις αυστηρές συνέπειες σε περίπτωση αποτυχίας, καταγράφεται η αγωνιώδης προσπάθεια της ηρωίδας να ξεφορτωθεί, περνώντας απαρατήρητη, το αποβληθέν έμβρυο. Σκηνή που αποτυπώνει άψογα τον καθημερινό τρόμο να ζει κανείς σε μια κοινωνία ολοκληρωτικής υποκρισίας. Αναμφίβολα ένας από τους δικαιότερους Χρυσούς Φοίνικες των τελευταίων δέκα χρόνων.


24/10/07

Lust Caution (Se, jie)

O Ang Lee, πιστός στην έως τώρα πορεία του, αμέσως μετά την εμπορική και κριτική απήχηση του Brokeback Mountain κάνει στροφή 180 μοιρών και επιστρέφει στην Κίνα για να αφηγηθεί μια ιστορία παράφορου πάθους και προδοσίας με φόντο την κατεχόμενη από του Ιάπωνες Σανγκάι στις αρχές της δεκαετίας του 40. Η βασική πλοκή αφηγείται τη σχέση μιας ερασιτέχνη αντιστασιακού με έναν υψηλόβαθμο Κινέζο δοσίλογο, σχέση που αποβλέπει αρχικά στην εξόντωσή του από τους συντρόφους της αντιστασιακούς, αλλά σταδιακά οι αρχικές βεβαιότητες υπονομεύονται και εξοβελίζονται. Υπάρχουν εμφανείς σεναριακές ομοιότητες με το Notorious του Hitchcock, όπως και με άλλες ταινίες με θέμα την προσωπική αυτοθυσία μιας γυναίκας για έναν υψηλότερο ιδανικό (π.χ. Dishonored του Von Sternberg). Ωστόσο, o Ang Lee περισσότερο έχω την εντύπωση οτι προσπαθεί να δώσει το δικό του Senso.
Η ανάπτυξη του θέματος γίνεται σχολαστικότατα, όπου η πανταχού παρούσα κάμερα του Lee καταγράφει κάθε χαρακτηρολογική λεπτομέρεια και οποιοδήποτε καθοριστικό για τους ήρωες συμβάν. Η ματιά του σκηνοθέτη είναι πρωταρχικά παρατηρητική και σπανίως προτρέχει σε βεβιασμένες κρίσεις και συμπεράσματα τόσο αναφορικά με τις επιλογές τους, ηθικές και μη, όσο και με την καθαρότητα των κινήτρων τους. Με εξαιρετική μεθοδικότητα αποτυπώνει την αντιφατική αλληλεπίδραση κινήτρων και τελικών πράξεων και πως οι τελευταίες έρχονται σε τελική αντίθεση με τα πρώτα που τις δημιούργησαν. Ενώ η ηρωίδα αρχικά ενέδωσε στην αποστολή της με πλήρη γνώση των κανόνων που τη διέπουν, σταδιακά αρχίζει να ασφυκτιά από αυτούς και να διακινδυνεύει μια ρήξη με ολέθριες επιπτώσεις. Παράλληλα κάτι ανάλογο, με αντιστραμμένα πρόσημα, συμβαίνει και για τον προδότη ήρωα που εκ των προτέρων γνωρίζει ότι οποιαδήποτε αποκάλυψη μιας επισφαλούς για την κυβερνητική ασφάλεια σχέσης ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη. Ο Lee τοποθετεί τα πιόνια στη σκακιέρα και καταγράφει τα συνεπακόλουθα των ενεργειών των ηρώων στο πλαίσιο που με τόση επιμέλεια έχει διαγράψει. Οι εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς διαφαίνονται πολύ πιο απρόβλεπτες και απροσδιόριστες από τα εμφανή κίνητρα που υποτίθεται ότι τις καθοδηγούν και τις ορίζουν, ιδιαιτέρως μετά την καταλυτική παρεμβολή του ερωτικού πάθους, και μια τέτοια αμφισημία αποδίδεται εξαίσια από αυτόν τον τελευταίο σκηνοθετικό θρίαμβο του Ang Lee.

9/10/07

Τρεις Δεκαετίες Αμερικάνικου Κινηματογράφου -Συμπεράσματα

Από τις τρεις προηγούμενες αναρτήσεις, προέκυψαν οι κάτωθι βαθμολογίες

Δεκαετία
Σκορ Υποψηφίων Ταινιών για Όσκαρ Σκηνοθεσίας
Σκορ Αμερικανικών Ταινιών
70s
52
42
80s
37
23
90s
43
32

H δεσπόζουσα άποψη για την περίοπτη θέση των 70s για το αμερικανικό σινεμά επιβεβαιώθηκε και μέσω αυτής της αφοριστικής διαδικασίας. Τα αίτια της κυριαρχίας των 70s είναι λίγο-πολύ γνωστά: Το αρτηριοσκληρωτικό συστήμα των Studio, έχοντας χάσει επαφή με τις ανανεωμένες εκζητήσεις του κοινού, κατέρρευσε στο τέλος της δεκαετίας του 60 μετά από μια παρατεταμένη περίοδο παρακμής και σήψης. Το αμερικάνικο κοινό είχε πλέον κορεσθεί από τις αρτιμελείς μεν, αλλά συμβατικές στουντιακές δημιουργίες και διψούσε για ταινίες που αποτελούσαν έκφραση των σύγχρονων αναζητήσεων ολόκληρης της κοινωνίας και όχι απλώς αφορμές για ανώδυνες δίωρες αποδράσεις σε επίπλαστα κινηματογραφικά σύμπαντα. Σε αυτές τις ανάγκες βρέθηκαν να απαντούν όσοι σκηνοθέτες εμφανίστηκαν στο τέλος των 60s γυρίζοντας αρχικά ταινίες με λιγοστά μέσα που η απήχηση τους οδήγησε σύντομα σε προνομιακή σχέση με τα πλέον μετεξελιγμένα στούντιο και απέφερε μεγάλες παραγωγές (Godfather I&II, Chinatown) γυρισμένες υπό καθεστώς πρωτοφανούς καλλιτεχνικής ελευθερίας. Οι καλύτερες ταινίες αυτής της περιόδου διακρίνονταν από μια αυξημένη γνώση των κινηματογραφικών κωδίκων, επιρροές από την ευθύτητα και την ειλικρίνεια του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, και μια κριτική στάση, συχνά άκρως σκεπτικιστική, για την αμερικάνικη κοινωνία.
Ένα καίριο ερώτημα που προκύπτει αναφορικά με τα 80s είναι πού οφείλεται η τεράστια απόκλιση από τα 70s. Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν έτοιμη την απάντηση: H αποτυχία του Heaven's Gate. Δεν νομίζω ότι τα πράγματα είναι τόσο απλά, ουδέποτε μια ταινία από μόνη της στάθηκε ικανή να αλλάξει από μόνη της τον ρου μιας ολόκληρης δεκαετίας. Ορισμένα από τα αίτια παρακμής των 80s βρίσκονται μέσα στα 70s και συγκεκριμένα στη δύναμη που απέκτησε ένα μοντέλο ταινιών που εμφανίστηκε μέσα σε αυτή τη δεκαετία. Κύριοι εκφραστές αυτού του ρεύματος είναι οι Lucas και Spielberg. Οι ταινίες τους απέκλιναν σημαντικά από τον κριτικό πεσιμισμό και την επώδυνη ανθρωποκεντρική ειλικρίνεια των υπολοίπων ταινιών της δεκαετίας (The Conversation, Godfathers, Taxi Driver, Deer Hunter), προτάσσοντας την πρωτοκαθεδρία της αποδραστικής δυνατότητας της εικόνας. Μέσω των ταινιών τους ο θεατής (και εννοώ κυρίως τον Spielberg καθότι ο Lucas είναι πρωτίστως παραγωγός) εγκλωβίζεται σε μια αφηγηματική διαδικασία που προβάλλει πρωτίστως την αυθυπαρξία της απόδρασης και της εικόνας, δίχως στέρεα εξωκινηματογραφικά σημαινόμενα και με συνήθως ελάχιστα περιθώρια κριτικής προσέγγισης των διαδραματιζόμενων καταστάσεων, οι οποίες είναι συνήθως ανεπίδεκτες σχολιασμού. Η επιδέξια αυτή χειραγώγηση του θεατή σε τέτοια μη απαιτητικά πρότυπα διασκέδασης είχε σαν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα τον εθισμό του κοινού σε τέτοια φιλμ και την συνεπακόλουθη προσαρμογή της κινηματογραφικής βιομηχανίας στα νέα δεδομένα. Η κριτική αιχμή των αμερικανικών ταινιών σταδιακά εξομαλύνθηκε, οι αναφορές σε τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα κατέστησαν μεμονωμένες, οι μηχανισμοί της αποστασιοποίησης του θεατή και της κριτικής προσέγγισης των δεδομένων αδρανοποιήθηκαν και τη θέση τους πήρε η αντίληψη του κινηματογράφου ως μέσο απόδρασης από μια πραγματικότητα που είναι επιδεικτικά απούσα από την οθόνη. Μήπως όλη αυτή η That's Entertainment αντίληψη συνέβαλε στην ταχύτερη επούλωση των τραυμάτων που είχαν προκληθεί στην αμερικανική κοινωνία από το φιάσκο του Vietnam; Η εύκολη εδραίωση του Ρηγκανισμού στα 80s, όπου για πρώτη φορά η εικόνα του Πρόεδρου ήταν ξεκομμένη από αυτή της κυβέρνησής του, είναι ενδεικτική. Εξίσου χαρακτηριστική είναι και η ιδεολογία που αποδεσμεύει μια τυπική ταινία των 70s, το Close Encounters of the Third Kind του Steven Spielberg: Παρουσιάζοντας αρχικά την πυρηνική οικογένεια διαλυμένη και σε κρίση, η ταινία αποσκοπεί στη επανακαθίδρυση της πατριαρχικής οικογένειας σε κοσμικό επίπεδο παρουσιάζοντας τους εξωγήινους ως μεσολαβητές για τη δημιουργία μια νέας στη ζωή του κεντρικού ήρωα (το γεγονός ότι στο διαστημόπλοιο επιβιβάστηκαν μόνο ο ήρωας και ο γιος της ερωμένης, αλλά όχι και αυτή, του είναι χαρακτηριστικό της πατριαρχικής αντίληψης που δεσπόζει στο έργο του Spielberg) Η επιβεβαίωση της πρωτοκαθεδρίας της οικογένειας έναντι άλλων προσωπικών και κοινωνικών μορφωμάτων κάθε άλλο παρά ιδεολογικά ουδέτερη είναι και βρήκε άμεση έκφραση, τόσο σε επίπεδο ρητορείας όσο και σε επίπεδο πολιτικής πρακτικής, στις πολιτικές του Reagan και της Thatcher (..there is no such thing as society. There are individual men and women, and there are families.).

Τα 90s τοποθετούνται, όπως δείχνει η τελική κατάταξη, κάπου στη μέση. Οι υπερμεγέθεις παραγωγές εξακολούθησαν να έχουν μεν την ίδια απήχηση με το κόστος τους διαρκώς να πολλαπλασιάζεται, παράλληλα όμως υπήρξε και μια αισθητή ισχυροποίηση ενός παραλλήλου κυκλώματος παραγωγής ταινιών χαμηλοτέρου κόστους και έδωσε την ευκαιρία σε αρκετά νέα ταλέντα να εκφραστούν. Στην πρώτη γραμμή αυτών ανήκουν ο Paul Thomas Anderson (ίσως ο σημαντικότερος σκηνοθέτης της γενιάς του), ο David Fincher, ο πολυσχιδής Steven Soderbergh, ο Quentin Tarantino, o David Gordon Green, o Wes Anderson κ.α. Αυτό που μπορεί να παρατηρήσει κανείς είναι μια σχετικά, σε σχέση με τα 70s, μειωμενη δραστηριότητα αυτών των σκηνοθετών, κάτι που ίσως εξηγεί μερικώς και τον μειωμένο αριθμό αριστουργημάτων στα 90s. Είτε πρόκειται περί δημιουργικής αφλογιστίας, είτε περί έλλειψης επαρκούς χρηματοδότησης, με εξαίρεση τον παραγωγικότατο Soderbergh, οι υπόλοιποι εκ των προαναφερθέντων σκηνοθετών βγάζουν στην καλύτερη περίπτωση μία ταινία ανά τρία-τέσσερα περίπου χρόνια, εκεί που στα 70s σχεδόν ανά ένα-δύο χρόνια είχες μια ταινία του Coppola ή του Scorsese. Προέκταση των 90s αποτελούν και τα 0s χωρίς μέχρι στιγμής αισθητές διαφοροποιήσεις, αν και ο αριθμός των πρωτοεμφανιζόμενων ταλέντων είναι έως τώρα σαφώς μικρότερος.

4/10/07

American cinema in the 90s

Ιδού και τα πρόσφατα 90s. Θα ακολουθήσει ξεχωριστό post με σχόλια για τα τελικά συμπεράσματα αυτών των αφοριστικών κατατάξεων...





Year
Nominated for Best Director Οscar
Remarks
1
1991 Barry Levinson - Bugsy (1) Ευπρεπές γκαγκστερικό φιλμ -η καλύτερη ταινία του Levinson
2

Ridley Scott - Thelma and Louise (0) Aσήμαντο road movie, σκιά των προτύπων του είδους
3

John Singleton - Boyz N the Hood (0) Ανώδυνο εργάκι
4

Oliver Stone - JFK (1) Μάθημα Eisensteinικού μοντάζ και χειραγώγησης του θεατή
5

Jonathan Demme The Silence of the Lambs (2)Εξαιρετικό και δημιουργικά νοσηρό θρίλερ
6
1992 Martin Brest - Scent of a Woman (0)Η ταινία του καλού Σαμαρείτη στην πιο χονδροειδή της μορφή
7

Robert Altman - The Player (1) Οξεία και διαπεραστική ματιά στους μηχανισμούς του Χόλυγουντ
8

James Ivory - Howards End (2)Έξοχη ανατομία της φύσης της αγγλικής αριστοκρατίας
9

Neil Jordan - The Crying Game (1)Πρωτότυπος προβληματισμός πάνω στο φαίνεσθαι και στο είναι
10

Clint Eastwood Unforgiven (2)Απόλυτο αριστούργημα, σπάνιας σκηνοθετικής ωριμότητας
11
1993 Robert Altman - Short Cuts (2)Οξυδερκέστατη, jazzικής ιδιοσυγκρασίας κοινωνική τοιχογραφία
12

Jane Campion - The Piano (1) Η ποιητική φαντασία υπερνικά την προφανή πολεμική
13

James Ivory - The Remains of the Day (2)Eξαιρετική αποτύπωση της προσωπικής παραίτησης από τα γήινα
14

Jim Sheridan - In the Name of the Father (0) Τυπική ταινία καταγγελίας
15

Steven Spielberg Schindler's List (2) Επίδειξη σκηνοθετικής επιδεξιότητας από τον Spielberg σε μια κορυφαία του στιγμή
16
1994 Woody Allen - Bullets Over Broadway (1) Χιουμοριστικός και σπιρτόζος Woody
17

Krzysztof Kieslowski - Trois Couleurs Rouge (1)Η προβληματική του Kiσλόφσκι αν και, αραιωμένη και στρογγυλεμένη, είναι πάντα γόνιμη.
18

Robert Redford - Quiz Show (1) Σχολαστικό και διεισδυτικό χρονικό της εποχής του ψεύδους
19

Quentin Tarantino - Pulp Fiction (2) Kαλώς ή κακώς, σημάδεψε όσο κανένα άλλο έργο την εποχή του
20

Robert Zemeckis Forrest Gump (0) Ένας ανυπόφορος ύμνος στην ηλιθιότητα και την απάθεια
21
1995 Mike Figgis - Leaving Las Vegas (1) Μνημειώδης καταγραφή ενός αργού θανάτου
22

Chris Noonan - Babe (0) Eυχάριστη παιδική ταινία
23

Michael Radford - Il Postino (0)Πλαδαρό μελό
24

Tim Robbins - Dead Man Walking (0)Καλές ερμηνείες, τετριμμένη διεκπεραίωση
25


Mel Gibson Braveheart
(0)Aιμοσταγές παραλήρημα ενός ανισόρροπου μυαλού
26
1996 Joel Coen - Fargo (2)Aσύλληπτη μαύρη κωμωδία με εξάρσεις θρίλλερ
27

Miloš Forman - The People vs. Larry Flynt (1)Καυστική καταδίκη του ηθικού πουριτανισμού και της υποκρισίας
28

Scott Hicks - Shine (0)Έξοχη κεντρική ερμηνεία σε μια δημαγωγική ταινία
29

Mike Leigh - Secrets & Lies (2)Το ανθρωποκεντρικό σινεμά σε όλο του το μεγαλείο
30

Anthony Minghella The English Patient (1) Eυπρεπέστατο μελό με καλές ερμηνείες από το πρωταγωνιστικό δίδυμο
31
1997 Peter Cattaneo - The Full Monty (1) Εύστοχη κοινωνική σάτιρα
32

Atom Egoyan - The Sweet Hereafter (1)Περίτεχνο οικογενειακό δράμα
33

Curtis Hanson - L.A. Confidential (1)Αξιόλογο αστυνομικό φιλμ ανευ νουάρ αποχρώσεων
34

Gus Van Sant - Good Will Hunting (0) Ενδιαφέρον μεν αλλά γρήγορα εκφυλίζεται λόγω σεναριακών υπερβολών και αβασάνιστων λύσεων
35

James Cameron Titanic (0)Οι σκηνές του ναυαγίου σώζουν την ταινία από το ολοκληρωτικό ναυάγιο
36
1998 Roberto Benigni - La Vita è Bella (1)Πετυχημένη απεικόνιση του τραγικού με κωμικά μέσα
37

John Madden - Shakespeare in Love (0)Ανάλαφρη κομεντί δίχως περαιτέρω αξιώσεις
38

Terrence Malick - The Thin Red Line (2)Αριστούργημα, μαζί με το Eyes Wide Shut, η καλύτερη ταινία της δεκαετίας
39

Peter Weir - The Truman Show (1)Πρωτότυπη και ευρηματικά σκηνοθετημένη απεικόνιση του σύγχρονου σολιψισμού
40

Steven Spielberg Saving Private Ryan (0)Φιλοπόλεμα αντιπολεμική ταινία
41
1999 Lasse Hallström - The Cider House Rules (0)Επίπεδο φιλμ που δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες του αιρετικού του θέματος
42

Spike Jonze - Being John Malkovich (1)Έξοχη σουρεαλιστική κομεντί
43

Michael Mann - The Insider (2)Αριστουργηματική σύνθεση πραγματικών δεδομένων και δραματικών στοιχείων
44

M. Night Shyamalan - The Sixth Sense (0)Υπερεκτιμημένο, αν και ατμοσφαιρικό, εργάκι του φανταστικού
45

Sam Mendes American Beauty (1)Απολαυστικό κυρίως ως μάυρη σάτιρα της suburbia
46
2000 Stephen Daldry - Billy Elliot (1)Στιβαρό και ρεαλιστικό δράμα χαρακτήρων
47

Ang Lee - Wo hu cang long (1)Θεσπέσια φαντασμαγορία
48

Ridley Scott - Gladiator (0)Απλοϊκότατη ταινία εκδίκησης
49

Steven Soderbergh - Erin Brockovich (0)Ουδέτερη ταινία καταγγελίας
50

Steven Soderbergh Traffic (1)Έντεχνη και πολύπλευρη αντιμετώπιση ενός καυτού θέματος

Τελικό Άθροισμα: 43
Σκορ Αμερικάνικων Ταινιών: 34


Profile